Anamorfische lenzen zijn populair onder filmmakers. Wat zijn anamorfische lenzen en hoe kun je de clips van anamorfische lenzen (anamorf breedbeeld) bewerken met DaVinci Resolve?
Het Genootschap Onze Taal was op vakantie…
In deze tekst wordt de vertaling voor anamorphic lens op drie manieren geschreven:
- anamorfe lens
- anamorfotische lens
- anamorfische lens
Alle drie de vormen worden gebruikt op websites van fotografen, dus heb ik de hulp van de Taaladviesdienst van het Genootschap Onze Taal ingeroepen.
Aangezien het lijntje bij de Taaladviesdienst ook niet altijd strak gespannen kan zijn, zijn ze tot 4 januari 2021 met kerstreces. Zo gauw de deskundigen uitspraak doen, zal de tekst van deze handleiding worden aangepast.
Vraag van Klaas Hulshof over anamorfische lenzen
Deze handleiding en uitleg is tot stand gekomen dankzij een vraag van Klaas Hulshof. Eigenlijk moet ik meneer Hulshof zeggen, want Klaas liet me tussen neus en lippen door weten dat hij de 80 gepasseerd is. Wow! Enfin, dit was/is zijn hulpvraag:
Hallo, ik stuur u enkele anamorphotische video-opnames gemaakt met mijn Sony A6500 camera in full hd en met de Sirui 50mm F1.8 Anamorphic Lens in het beeldformaat 16:9 Nu moeten deze beelden in horizontale richting uitgerekt worden naar 21:9 De hoogte van het beeld moet 1080p blijven.
Klaas Hulshof
Ik ben zo trots dat een 80 plusser mijn hulp inroept. Eigenlijk stonden er eerst nog een paar andere video’s gepland, maar ik was toch alleen maar aan het uitstellen.
Verderop heb ik een aantal vragen opgesteld die je helpen kennis te maken met het anamorf breedbeeld, maar ik begin met een how-to voor filmers die anamorfische clips in verhouding willen brengen.
Handleiding bewerken anamorfotische beelden met DaVinci Resolve
Benodigde tijd: 2 minuten
Handleiding omzetten beeldverhouding anamorfe clips. Dit zijn de aanpassingen die gedaan moeten worden om een clip “te ontmorfen”. De uitleg is gericht op mensen die het brievenbuseffect (een zwarte balk onder en boven) willen voorkomen. In de bioscoop zit je immers ook niet door een brievenbus te gluren.
- Maak een project aan in DaVinci Resolve.
Zorg ervoor dat je eerst de juiste frame rates en beeldverhouding instelt. Als je dit voor het eerst doet, verwijs ik je graag naar de Handleiding DaVinci Resolve deel 1 op deze website.
Zorg voor een custom formaat. In de video wordt de berekening voorgedaan. Voor de Sirui 50mm moet de beeldverhouding 1,33 x breder worden terwijl de hoogte gelijk blijft. Dus 1920x1080px wordt 2544x1080px.
De projectinstellingen in DaVinci Resolve vormen de basis voor het eindproduct. Hier stel je niet alleen de juiste beeldverhouding in, maar ook het aantal beelden per seconde.
- Importeer de clips.
Ook dit is uitgelegd in deel 1.
- Sleep een clip op de tijdlijn en pas de beeldverhouding aan.
Ga naar het tabblad color en kies voor Sizing. Sizing herken je aan het de twee pijltjes die (vergeef me de kromme omschrijving) een vierkante cirkel vormen.
Kies input sizing en geef bij de breedte 1.33 in. De clip wordt nu 33% breder.
- Bewerk de clip zoals je altijd doet.
Nu de clip de juiste verhoudingen heeft, kun je verder met de handelingen die je bij iedere clip doet (kleurbewerking etc).
Indien je DaVinci Resolve Studio (de betaalde versie van Resolve) hebt, zul je het vast niet vergeten. Toch is aandacht voor het verwijderen van ruis met DaVinci Resolve Studio een aanrader. Op het moment dat je de de beeldverhouding breder maakte, ging dat ten koste van de de kwaliteit van de clip.
Faq anamorfische lenzen
Een anamorfische lens maakt het mogelijk om met een standaard camerasensor (vroeger: standaard filmframe) een breedbeeldopname te maken. De camera neemt een beeld op dat naderhand breder gemaakt moet worden omdat er tijdens het filmen een breedtecompressie heeft plaatsgevonden.
In de tijd dat er nog (analoog) met echte films werd gewerkt, konden de gefilmde frames tijdens de bewerking niet zo eenvoudig worden opgerekt. Om de beelden toch in de juiste verhoudingen op het witte doek te kunnen tonen, bestonden er voor filmprojectors ook anamorfische lenzen die het beeld tijdens de vertoning verbreedden.
Vaak wordt de horizontale blauwe streep genoemd, maar dat hoeft niet. Er zijn lenzen die de blauwe lens flare tegengaan. Typisch voor anamorfische beelden, is de breedte van het beeld. Door decompressie van het opgenomen beeld, is het uiteindelijke beeld altijd breder dan de standaard 16:9 die uit onze camera’s komt.
De gif hieronder is afkomstig van Sirui.
De cinema ondervond concurrentie van de steeds populairder wordende televisie. De televisie kende een beeldverhouding van 4:3. Het bijna vierkante televisiebeeld was klein en leek in niets op wat mensen zien of op onze manier van kijken. Door te komen met breedbeeld, wilde men aan de beleving van de bezoeker tegemoetkomen.
Nee! Sterker, anamorf breedbeeld heeft eigenlijk nooit een beeldverhouding van 2.39:1. Een veel voorkomende misvatting over het anamorfische formaat is dat er een vaste verhouding tussen de hoogte en de breedte van het beeld zou zijn. Veel gebruikte verhoudingen zijn 2.35:1, 2.39:1 en 2.4:1, maar de Sirui 50mm uit de uitleg heeft bijvoorbeeld een 1.33 compressie. Een hd-opname (1920x1080px) krijgt na bewerking een beeldverhouding van 2554x1080px. Dat is een 2.36:1 verhouding.
Voor de liefhebbers is een passage over fabrikanten van anamorfische lenzen vertaald van Wikipedia.
Lensmakers en lensfabrikanten
Er zijn tal van bedrijven die bekend staan om het vervaardigen van anamorfische lenzen. De volgende zijn de meest bekende in de filmindustrie:
Angenieux
Angenieux geeft op haar website aan dat er in België twee distributeurs zijn die Angenieux herverdelen, te weten:
- Camera Crew Services in Zaventem
- ES Broadcast Media, Heverlee
De website van Angenieux is duidelijk met de Franse slag gemaakt, want de website van Camera Crew Services lijkt eeuwig in onderhoud te zijn en de website van ES Broadcast Media wordt doorgeschakeld (maar doet het dan uiteindelijk wèl).
Angenieux’ eerste zoomlens voor 35 mm filmcamera, de 35-140 mm, was uitgerust met een anamorfisch hulpstuk aan de voorkant gebouwd door Franscope. De 40-140 anamorfe werd gebruikt in verschillende Nouvelle Vague-films zoals Lola (1961) of Jules en Jim (1962). Panavision heeft de Angenieux 10 × zoom aangepast voor anamorfe producties. De 50-500 APZA maakte deel uit van het standaard anamorfische productiepakket dat werd ondersteund door Panavision van midden jaren 60 tot eind jaren 70. De lens is gebruikt in tal van films, waaronder The Graduate (1967), MASH (1970), McCabe and Mrs Miller (1971), Death in Venice (1971) en Jaws (1975).
In 2013 en 2014 bracht Angenieux een nieuwe serie hoogwaardige anamorfe zoomlenzen uit. Deze lenzen, de 30-72 en 56-152 Optimo A2S zijn compact en wegen minder dan 2,5 kg.
Arri
Controllux B.V.B.A. (Ambachtsstraat 2b, 2450 Meerhout) is de distributeur van Arri in België.
Arri heeft een eigen serie (ALFA) lenzen, maar ontwikkelt ook lenzen met andere fabrikanten, zoals Carl Zeiss, Cooke en Isco.
Carl Zeiss
Zeiss heeft een Belgische website, maar of er ook een cinematografische afdeling van Zeiss in België is…?
Carl Zeiss AG en Arri ontwikkelden hun Master Anamorphic-lenslijn, die in september 2012 debuteerde, om minimale vervorming en een sneller diafragma te bieden bij T1.9. Het is een totaal nieuw lensontwerp dat verschilt van door derden gemodificeerde, op Zeiss gebaseerde anamorfe beelden, zoals JDC en Technovision.
Cooke Optics
Reseller Belgie:
- ES Broadcast, Nessegem
Huren België:
- BFC Rental, Brussel
- Eye-Lite (Athalys and B&L), Brussel
- Flying Cam Europe, Oupeye
- Lites Lighting Rental and Services (Vilvoorde)
- Lucky Camera’s, Brussel
- Renaat Lambeets BVBA, Rumst
- Studio Monev, Sint-Pieters-Leeuw
- The Movie Lot, Antwerpen
- TSF, Brussel
- Vantage Brussels, Brussel
Cooke Optics ontwikkelde een eigen lenslijn genaamd Anamorphic/i. De lenzen hebben een T2.3-diafragma komen qua kleur overeen met andere Cooke-lenzen. Net als Zeiss is het een totaal nieuw lensontwerp dat verschilt van door derden gemodificeerde, op Cooke gebaseerde anamorfe beelden, zoals JDC en Technovision. Cooke ontwikkelde ook zijn Anamorphic/i Full Frame Plus in 1,8 × squeeze ratio voor full-frame camera’s.
Elite Optics
Elite Optics, vervaardigd door JSC Optica-Elite Company in Rusland en verkocht in de Verenigde Staten door Slow Motion Inc.
Isco Optics
Isco Optics maakt onderdeel uit van Schneider Kreuznach. Op de website van Schneider is geen Belgische distributeur gevonden.
Isco Optics, een Duits bedrijf dat in 1989 de Arriscope-lijn voor Arri heeft ontwikkeld, maar ook een eigen lijn anamorphic lenses heeft die veelal als kit van 4 lenzen (Schneider ISCO4all A+ EF) aangeboden wordt.
Joe Dunton Camera (JDC)
Joe Dunton Camera (JDC): een fabrikant en verhuurbedrijf gevestigd in Groot-Brittannië en North Carolina, dat sferische lenzen aanpast aan anamorfe lenzen door een cilindrisch element toe te voegen. De meest populaire lenzen zijn de Xtal Xpres-serie (spreek uit “Crystal Express”), die werd gebouwd door Shiga Optics in Japan van oude Cooke S2 / S3- en Panchro-lenzen. Ze hebben ook Zeiss Super Speeds and Standards (de Speedstar-serie) aangepast, evenals Canon-lenzen. JDC is in 2007 gekocht door Panavision.
Panavision Brussels
Boulevard Reyers 52
Bruxelles, BE 1044
Tel: +32 2 652 0652
info@panavision.be
Panavision is de bekendste fabrikant van professionele anamorfische lenzen, met brandpuntafstanden variërend van een 20 mm groothoek tot een 2.000 mm anamorfische telescoop.
- De C-serie, de oudste productlijn, is klein en relatief licht van gewicht, waardoor ze erg populair zijn voor steadicams. Sommige cinematografen geven er de voorkeur aan boven nieuwere lenzen omdat ze een lager contrast hebben.
- De E-serie, met Nikon-glas, is scherper dan de C-serie. E-serie lenzen passen beter bij elkaar qua kleur en zijn ook sneller. De groothoeklenzen hebben als nadeel dat de minimale focusafstand vrij groot is. Daarentegen zijn de E135mm, en vooral de E180mm geweldige close-uplenzen. Ze hebben de kortste focusafstand van alle lange anamorfische lenzen van Panavision.
- De Super (High) Speed lenzen (1976), ook van Nikon, zijn de snelste anamorfische lenzen die er zijn, met T-stops tussen 1.4 en 1.8. Er bestaat zelfs een anamorfische 50mm lens met een T-stop van 1.1, maar is met een dergelijk diafragma nauwelijks bruikbaar. Net als alle anamorfische lenzen, moeten de snelle lenzen van Panavision niet volledig open worden gebruikt omwille van de prestaties, omdat ze vrij zacht (onscherp) zijn.
- De Primo en Close-Focus Primo Series (1989) zijn gebaseerd op de sferische Primos en zijn de scherpste Panavision anamorfische lenzen die er zijn. Ze zijn qua kleur volledig op elkaar afgestemd en erg zwaar: ongeveer 5 tot 7 kg per stuk.
- De G-serie (2007) is qua prestaties en afmetingen vergelijkbaar met de E-serie en qua gewicht en formaat vergelijkbaar met de C-serie.
- De T-serie (2016) is ontworpen voor digitale camera’s, maar de lenzen uit de T-serie zijn na aanpassing door Panavision ook compatibel met filmcamera’s.
Vantage Film
Vantage Film is de ontwikkelaar en producent van Hawk Anamorphic Lenses. Het gehele Hawk-lenssysteem bestaat uit 50 verschillende prime-lenzen en 5 zoomlenzen, allemaal specifiek ontwikkeld en optisch berekend door Vantage Film. Hawk-lenzen hebben hun anamorfische element in het midden van de lens (niet vooraan zoals Panavision), waardoor ze minder vatbaar zijn voor ongewenste/overbelichte lens flares. Deze ontwerpkeuze heeft tot gevolg dat de typische horizontale flares niet optreden.
- De C-serie, die halverwege de jaren negentig is ontwikkeld, is relatief klein en licht van gewicht.
- De V-Serie (2001) en V-Plus Serie (2006) zijn een verbetering ten opzichte van de C-Serie wat betreft scherpte, contrast, tonvormige vertekening en close-focus. Deze verbeterde optische prestaties een hoger gewicht tot gevolg. Elke lens weegt ongeveer 4 tot 5 kg. Er zijn 14 lenzen in deze serie – van 25 mm tot 250 mm. De V-serie heeft ook de kortste minimale focusafstand van alle anamorfe lenzen die beschikbaar zijn en kan het qua focusafstand opnemen tegen sferische lenzen.
- De V-lite serie van Vantage is een serie lichtgewicht lenzen. Het zijn 8 zeer kleine anamorfische lenzen (ongeveer zo groot als een Cooke S4 sferische lens), waardoor ze ideaal zijn om uit de losse pols of met een Steadicam te filmen, terwijl ze optische prestaties leveren die vergelijkbaar zijn met de V-serie en V-Plus lenzen. In 2008 introduceerde Vantage de Hawk V-Lite 16 set en de Hawk V-Lite 1.3× lenzen. De Hawk V-Lite 16 serie is bedoeld voor 16 mm anamorfische productie. De Hawk V-Lite 1.3× lenzen maken het mogelijk om bijna het volledige beeldgebied van 3-perf 35 mm film te gebruiken of het sensorgebied van een 16:9 digitale camera om beelden in de 2.39:1 te schieten.
Technovision
Technovision, een Franse fabrikant die, net als JDC, sferische Cooke- en Zeiss-lenzen heeft aangepast aan anamorfisch. Technovision werd in 2004 gekocht door Panavision.
Bronnen en lezenswaardigheden
- Anamorphic format (Wikipedia, in het Engels).
- What are anamorphic lenses and how do they work? (videomaker.com, in het Engels).
